Karkonoski Park Narodowy – perła Sudetów na Dolnym Śląsku

Karkonoski Park Narodowy (KPN) to jeden z najbardziej malowniczych i cenionych przyrodniczo parków narodowych w Polsce. Położony w południowo-zachodniej części kraju, w województwie dolnośląskim, chroni najwyższe pasmo Sudetów – Karkonosze. Od dziesięcioleci stanowi miejsce fascynujące zarówno dla miłośników przyrody, jak i historii, geologii oraz turystyki górskiej.

Geneza i historia powstania parku

Idea ochrony Karkonoszy narodziła się jeszcze w XIX wieku, kiedy to zaczęto dostrzegać wyjątkowe walory przyrodnicze tego regionu. Już wtedy pojawiały się pierwsze postulaty dotyczące potrzeby ochrony tutejszych torfowisk, lasów i rzadkich gatunków roślin. Jednak formalne działania zmierzające do utworzenia parku narodowego rozpoczęły się dopiero po II wojnie światowej.

Karkonoski Park Narodowy został utworzony 16 stycznia 1959 roku, co uczyniło go jednym z najstarszych parków narodowych w Polsce. Głównym celem jego powstania była ochrona unikalnych walorów przyrodniczych, w tym subalpejskiej i alpejskiej roślinności oraz osobliwego krajobrazu ukształtowanego przez lodowce.

W ciągu kolejnych dekad park wielokrotnie rozszerzano, modyfikowano jego granice oraz rozwijano infrastrukturę turystyczną, zawsze starając się pogodzić potrzeby ochrony przyrody z rosnącym ruchem turystycznym.

Terytorium i powierzchnia

Karkonoski Park Narodowy zajmuje powierzchnię 59,51 km², z czego około 17,18 km² objęte jest ścisłą ochroną. Park rozciąga się wzdłuż granicy z Czechami, z którymi współpracuje w ramach transgranicznego Rezerwatu Biosfery Karkonosze/Krkonoše, uznanego przez UNESCO w 1992 roku.

KPN obejmuje najwyższe partie Karkonoszy – w tym ich najwyższy szczyt Śnieżkę (1603 m n.p.m.), która stanowi zarazem najwyższy punkt całych Sudetów. Obszar parku charakteryzuje się bardzo zróżnicowaną rzeźbą terenu, z licznymi kotłami polodowcowymi, skalnymi grzędami i malowniczymi wodospadami, jak np. Wodospad Kamieńczyka i Wodospad Szklarki.

Przyroda i krajobraz

Karkonoski Park Narodowy słynie z bogactwa form geomorfologicznych i wyjątkowej różnorodności biologicznej. Spotkać tu można ponad 100 gatunków roślin naczyniowych podlegających ochronie, w tym rośliny endemiczne i reliktowe, jak np. dzwonek karkonoski – symbol parku.

Lasami porośnięte są dolne partie gór, głównie przez świerki, buki i jawory. Wyżej występują zarośla kosodrzewiny, hale górskie i torfowiska. Świat zwierząt reprezentują m.in. jelenie, lisy, borsuki, cietrzewie, a także rzadkie gatunki ptaków, jak sowa włochatka czy puchacz. W potokach żyje pstrąg potokowy i traszka górska.

Znaczenie turystyczne i edukacyjne Karkonoskiego Parku Narodowego

KPN to jedna z najczęściej odwiedzanych destynacji turystycznych w Polsce. Każdego roku przyciąga setki tysięcy turystów – pieszych, narciarzy, fotografów przyrody i rodzin z dziećmi. Przez teren parku przebiega gęsta sieć szlaków turystycznych – ponad 100 km tras, w tym fragment Głównego Szlaku Sudeckiego.

W granicach parku znajduje się również Wielki i Mały Staw, schroniska górskie, popularne punkty widokowe, a także Świątynia Wang w Karpaczu – unikalna drewniana świątynia sprowadzona z Norwegii.

Park prowadzi aktywną działalność edukacyjną poprzez Centrum Informacyjne KPN w Sobieszowie oraz Ośrodek Edukacyjny w Jagniątkowie. Organizowane są wystawy, warsztaty i zajęcia terenowe, które promują wiedzę o ekosystemach górskich.

Karkonoski Park Narodowy to nie tylko niezwykle cenny obszar przyrodniczy, ale również miejsce o bogatej historii i silnym znaczeniu kulturowym. Jego unikalna flora i fauna, urozmaicony krajobraz oraz walory edukacyjne czynią go jednym z najważniejszych parków narodowych w Polsce i Europie Środkowej. Stanowi on nie tylko ostoję dla zagrożonych gatunków, ale też przestrzeń do odpoczynku, refleksji i kontaktu z naturą.